ยิ่งเกา ยิ่งคัน
เป็นคำพูดที่พูดติดปากกันมานาน ว่า "ยิ่งเกายิ่งคัน" และหมอส่วนใหญ่ก็มักจะแนะนำคนไข้ที่มีผื่นคัน ว่า อย่าเกา ยิ่งเกาจะยิ่งเป็นมากขึ้น เมื่อเร็วๆ นี้ มหาวิทยาลัยวอชิงตันใน St.Louis ได้ค้นพบกลไกที่อธิบายปรากฏการณ์ดังกล่าว
ในเวลาที่เรารู้สึกคันนั้น ความรู้สึกคันจะกระตุ้นให้เราเกา และการเกา ก็จะไปกระตุ้นให้เกิดความรู้สึกเจ็บขึ้นในสมอง โดยผ่านวิถึประสาทที่ใกล้เคียงกับความรู้สึกคัน และทำให้สมองหยุดรับรู้ความรู้สึกคันชั่วคราว การเกาจึงทำให้เรารู้สึกดีขึ้น แต่ขณะเดียวกันเมื่องสมองรับรู้ความรู้สึกเจ็บปวดจากการเกา ก็จะมีการหลังสารสื่อประสาท ที่เรียกว่า Serotonin
ลมพิษ
ลมพิษ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าปะดงนั้น คนไข้ที่เป็นจะมาด้วยอาการบวม แดง และคันตามผิวหนังซึ่งอาจจะเป็นเฉพาะที่ หรือเป็นทั่วๆ ไปได้ ที่สำคัญคือ ส่วนใหญ่แล้ว อาการของลมพิษจะเป็นอยู่ไม่นาน มักจะเป็นในระดับชั่วโมง หรืออย่างมาก ก็ไม่เกิน 1 วัน ขณะที่คนไข้มาพบแพทย์บางทีผื่นอาจจะยุบไปแล้วก็ได้ มีโรคผิวหนังไม่กี่อย่าง ที่ผื่นจะขึ้นมา และหายไปภายในเวลาเป็นชั่วโมง ซึ่งนอกเหนือจาก ลมพิษแล้วก็มี ผดร้อน และอาการที่เกิดจากเส้นเลือดขยาย และหดตัว
เราแบ่งลมพิษ เป็น 2 ชนิด คือลมพิษเฉียบพลัน และลมพิษเรื้อรัง โดยใช้ระยะเวลาในการแบ่ง ลมพิษที่เป็นมาไม่ถึง 6 สัปดาห์ ถือว่าเป็นลมพิษเฉียบพลัน ส่วนลมพิษที่เป็นเกินกว่านั้น เรียกว่าเป็นลมพิษเรื้อรัง ทั้งนี้ จะต้องเป็นไม่น้อยกว่าสัปดาห์ละ 2 วัน ความสำคัญของการแบ่งอยู่ตรงที่สาเหตุ กล่าวคือ ลมพิษเฉียบพลันนั้น มักจะมีสาเหตุ เป็นต้นว่า เกิดจากการแพ้อาหาร หรือยา หรือเกิดร่วมหรือตามหลังการติดเชื้อ เช่น ท้องเสีย เป็นไข้ คออักเสบ ฟันผุ เหงือกอักเสบ ฯลฯ การรักษาลมพิษเฉียบพลัน มักจะเป็นเรื่องตรงไปตรงมา คนไข้ส่วนใหญ่มักจะพอที่จะทราบสาเหตุที่ทำให้เป็น และพยายามหลีกเลี่ยงอยู่แล้ว
ผื่นผิวหนังอักเสบ
คนไข้ที่มีปัญหาเรื่องผิวหนังอักเสบ (Eczema) จะมาด้วยอาการคัน เป็นผื่นแดง ร่วมกับตุ่มน้ำเล็กๆ (papulovesicular eruption) ที่คนไข้มักจะใช้คำว่าเป็นหัวใสๆ ขอบเขตของผื่นไม่ชัดเจน ในคนที่มีอาการอักเสบมาก ก็จะมาด้วยผื่นดังกล่าวร่วมกับน้ำเหลืองไหล เป็นสะเก็ดและคราบน้ำเหลือง แต่ถ้าเป็นเรื้อรังก็จะเป็นปื้นหนาๆ ที่เห็นลายของผิวหนังชัดเจนขึ้น ร่วมกับรอยเกา นอกจากนี้ รายที่มีการติดเชื้อแทรกซ้อน ก็อาจจะเป็นตุ่มหนอง บวมแดง เจ็บ ร่วมด้วย
สาเหตุของผิวหนังเสบ แยกออกได้เป็น สาเหตุภายนอก และสาเหตุภายใน ในกรณีที่เกิดจากสาเหตุภายนอก ก็ยังแยกออกเป็นผิวหนังอักเสบที่เกิดจากการระคายเคือง และที่เกิดจากการแพ้สัมผัส การระคายเคืองของผิวหนังนั้น อาจเกิดจากสภาพแวดล้อม เช่นร้อน ฝุ่น และเหงื่อ หรือการที่ผิวแห้งจากสภาพแวดล้อม เป็นต้นว่าในช่วงหน้าหนาว อากาศแห้ง อยู่ห้องแอร์ อาบน้ำอุ่นจัด ฟอกสบู่มาก ตำแหน่งที่เป็น ก็อาจจะพบได้ทั่วไป แล้วแต่สาเหตุของการระคายเคือง เช่นแถวหน้าผาก ซอกคอ แขนขา สีข้าง และหลัง