เป็นคำพูดที่พูดติดปากกันมานาน ว่า "ยิ่งเกายิ่งคัน"  และหมอส่วนใหญ่ก็มักจะแนะนำคนไข้ที่มีผื่นคัน ว่า อย่าเกา ยิ่งเกาจะยิ่งเป็นมากขึ้น  เมื่อเร็วๆ นี้ มหาวิทยาลัยวอชิงตันใน St.Louis ได้ค้นพบกลไกที่อธิบายปรากฏการณ์ดังกล่าว

ในเวลาที่เรารู้สึกคันนั้น ความรู้สึกคันจะกระตุ้นให้เราเกา และการเกา ก็จะไปกระตุ้นให้เกิดความรู้สึกเจ็บขึ้นในสมอง โดยผ่านวิถึประสาทที่ใกล้เคียงกับความรู้สึกคัน และทำให้สมองหยุดรับรู้ความรู้สึกคันชั่วคราว การเกาจึงทำให้เรารู้สึกดีขึ้น  แต่ขณะเดียวกันเมื่องสมองรับรู้ความรู้สึกเจ็บปวดจากการเกา ก็จะมีการหลังสารสื่อประสาท ที่เรียกว่า Serotonin

สารดังกล่าว บางทีก็เรียกว่า สารแห่งความสุข เพราะสมองหลั่งสารนี้ออกมาเพื่อระงับความรู้สึกเจ็บปวด  แต่สารดังกล่าวก็มีฤทธิ์เนี่ยวนำกระแสประสาทที่กระตุ้นให้รู้สึกคันมากขึ้นด้วย โดยผ่านเซลล์ประสาทในไขสันหลัง  ด้วยเหตุนี้ ยิ่งเกา ก็ยิ่งทำให้คันมากขึ้น

ในโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรัง (Lichen simplex chronicus) เราพบว่า การเกา ยังทำให้ผิวหนังเปลี่ยนแปลง หนาตัวขึ้น ปลายประสาทรับความรู้สึกที่มาเลี้ยงผิวหนังมีขนาดใหญ่ขึ้น การเปลี่ยนแปลงนี้เกิดจากการเกาซ้ำๆ ต่อเนื่องไปเรื่อยๆ  นั่นหมายความว่า การเกาไม่เพียงส่งผลเสียในระดับสารเคมีภายใน แต่ยังทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภายนอกด้วย

ปัจจุบันมียาบางอย่างที่ออกฤทธิ์ต้าน Serotonin แต่การนำมาใช้เพื่อระงับอาการคันนั้น ยังไม่สมเหตุผล เพราะ Serotonin ยังเป็นสารออกฤทธิ์ ที่ควบคุมกลไกเกี่ยวกับอารมณ์ และเมตาบอลิสมของกระดูกอีกด้วย การให้ยาต้าน Serotonin เพื่อระงับอาการคัน จึงอาจส่งผลกระทบกับส่วนอื่นของร่างกายด้วย  อย่างไรก็ตาม การพัฒนายาที่ออกฤทธิ์ยับยังการจับของ Serotonin กับเซลล์ประสาทเฉพาะที่ไขสันหลัง ที่เรียกว่า GRPR neurons ก็เป็นความหวังที่จะนำความเข้าใจในกลไกของอาการคันนี้มาใช้งานได้

เรียบเรียงจาก http://www.iflscience.com/health-and-medicine/why-does-scratching-itch-make-it-worse

Tweet

Share

0